אויף א פארנעם ווי קיינמאל בעפאר, האט זיך אפגעשפילט א מאסיווע מאורע פון קידוש שם שמים, ביומא דהילולא קדישא פון הרה"ק מסאטמאר זי"ע צום זעקס און פערציגסטן יאר, ביום כ"ו אב תשפ"ה, ווען עס איז געפראוועט געווארן א היסטארישער מעמד בפלטרין של מלך, אין ירושלים עיה"ק, וועלכער וועט אן קיין צווייפל איינגעקריצט ווערן אין דער גאלדענער און רייכער היסטאריע פון דאס יהדות החרדית.
מיט א זעלטענע קלארקייט איז געווארן אויסגערופן פאר דער אלגעמיינער וועלט און ספעציפיש פאר דער ציוניסטישער וועלט, אז דער הייליגער דרך וואס דער רבן של ישראל דער סאטמארער רבי זי"ע האט מיט זיבעציג יאר פריער אוועקגעשטעלט מיט מסירות נפש ובדם לבבו, ווערט אפגעהיטן און פארברייטערט דורכדעם וואס זיינע געטרייע תלמידים שווייגן נישט און וועלן נישט זיצן מיט פארלייגטע הענט נאר טון אלעס מעגליך ביז ווען גאנץ כלל ישראל וועט זיין אפגעזונדערט און אפגעשיידט פון די מדינה'ס געלטער.
דער היסטארישער מעסעדזש וועלכע איז געהערט געווארן פארנט פון הונדערטער מסירות נפש'דיגע מנהלי המוסדות וואס רוב פון זיי קעמפן שוין מער ווי זיבעציג יאר מיט לייב און לעבן צו זיין אפגעהיטן און אפגעזונדערט פון די ציוני'סטישע השפעה און קעגן די טויזנטער הייליגע צאן קדשים - האט אפגעהילכעט אין דער גאנצער אידישער וועלט מסוף העולם ועד סופו עלעקטריזירנדיג יעדן איד אויף די וועלט געבנדיג פאר יעדן די געפיל אז וואס עס איז געווען - וועט מער נישט זיין! אז עס קומט נייע צייטן פאר'ן כלל ישראל.
דער דבר ה' איז געווארן איבערגעגעבן דורך דער טפסר המרומם הרבני הנגיד רבי יואל לאנדא הי"ו, מיט'ן אנוועזענהייט פון זיין חשוב'ן זיידע דער גבאי בקודש רבי חיים יחזקאל שטיין שליט"א, בשליחת הק' פון דעם סאטמארער רבי שליט"א, די נייעס האט איבערגענומען די ארץ ישראל'דיגע נייעס קוועלער מיט גרויסע העדליינס איבער די פרישע אנטוויקלונג וועלכע וועבט זיך שוין א שטיק צייט און הייבט אן ווערן א פאקט אין די טעג.
שטיינדיג אין א צייט ווען דאס יהדות החרדית קעמפט מיט בלוט און אייפער פאר איר עקזיסטענץ צו קענען בלייבן ערליכע אידן און נישט צו פארלירן איר מסורה, זענען די ווערטער געקומען כמים קרים על נפש עייפה און די קערנדלעך פון די 'מהפיכה' זענען געווארן איינגעפלאנצט.
"איך קען נישט אלעס דערציילן," האט דער נגיד זיך אנגערופן די דרשה, "אבער מיר פארהאנדלען די טעג מיט עטליכע מוסדות וועלכע האבן אויסגעדרוקט גרייטקייט זיך אפצוהאקן גענצליך פון די שלטון הרשע." האט ער אנגעגעבן א רמז ברענגענדיג נאך זיך א שטורעם פון שפעקולאציעס וועלכע מוסדות און קהילה ער האט געמיינט זאגנדיג די ווערטער.
די היסטארישע דרשה איז געווען דער קלימאקס פונעם מעמד, בלויז איין טייל פון א לענגערע אונטערנעמונג פון 36 שעה וואס דער נגיד המרומם שליט"א און זיין חשוב'ער זיידע שליט"א און נאך אסאך עסקני סאטמאר ובראשם הגה"צ רבי חיים צבי טייטלבוים שליט"א בנו הגדול פון כ"ק אדמו"ר מסאטמאר שליט"א האבן אונטערגענומען צו ערגענצן דער ציל אויפצוהייבן און צוגעבן מאראלישע שטיצע פאר גאנץ יהדות החרדית בארה"ק אין זייער מערכה קעגן די רעגירונג וועלכע פייניגט אצינד קרוב צו 100 טויזנט בחורי הישיבה און אברכי הכולל מיט די 'חוק הגיוס' און אויך צו צוברענגען אז נאך און נאך מוסדות'ער זאלן זיך עפענען די אויגן און זיך אנשליסן אין די 'לגיון של מלך' און אירע פרומע אנהענגער.
דורכאויס די צוויי טעג איז פארגעקומען עטליכע מעמדים וואו דער געדאנק איז געווארן ארויסגעברענגט אין די עפענטליכקייט אן קיין מורא ווייזנדיג פאר די ציוני'סטישע כוחות אז דאס יהדות החרדית האט מער נישט קיין מורא פון די מדינה און אירע פאליציישע קרעפטן און געט זיך אן עצה אן זיי און מיט זייערע געלטער. דער שפיץ פון די רייזע איז געווען דער מעמד חנוכת הבית פון דער הערליכע מאיסטעטישער סאטמארער מיידל שולע אויף די יחזקאל גאס וועלכע איז פארענדיגט געווארן אין די טעג און איז באנייעט געווארן אין די יומא דהילולא קדישא.
דער פראכטפולער געביידע, וועלכע שטייט אין צענטער פון ירושלים און האט אפגעקאסט די אסטראנאמישע סומע פון 25 מיליאן דאלער און איז געבויט געווארן אין א גאלאפירענדע שנעלקייט פון 2 יאר מיט 'אייגענע געלט' און אן קיין שום באטייליגונג פון די מדינה דינט ווי א ביישפיל פאר אלע אנדערע מוסדות'ער אז אויך אן די שטיצע פון די מדינה קען מען אהערשטעלן הערליכע און אויג פארכאפענדע געביידעס.
בדרך התורה נלך!
די ערשטע מעמד אין די רייע איז געווען דער היסטארישער מעמד ברחובה של עיר ווען אלפים ורבבות אידן האבן זיך מתאסף געווען כאיש אחד ובלב אחד אויסשרייענדיג אין די גאסן פון ירושלים עיה"ק דער סלאגאן: ובשלטון הכופרים אין אנו מאמינים ובדרך התורה נלך באש ובמים!
עס איז פארגעקומען די מעמד הכנסת ספר תורה וואס דער משב"ק הישיש רבי חיים יחזקאל שטיין שליט"א האט אריינגעגעבן אין די סאטמארער תלמוד תורה אויף רחוב עזרת תורה, מען האט געטאנצן לעבעדיג אויף די גאסן פון שטראוס, כיכר השבת, יחזקאל, און בר אילן, דער מעמד, וועלכער איז געווארן אפגעראכטן מיט גרויס פאראדע, וואו עס פאסט זיך לכבודה של תורה, איז געפראוועט געווארן מיט די באטייליגונג פון אלפים ורבבות היימישע אידן שווארץ מאכנדיג די ירושלימער גאסן פון אנהייב ביז צו איר ענדע.
חיזוק פאר די קינדערלעך
נאכ'ן היסטארישן מעמד ברחובה של עיר, וועלכע איז פאר לאנגע טעג געווען דער געשפרעך פון טאג און אין אלע קרייזן האט די היסטאריע ממשיך געווען און נאך א רעקארד איז געבראכן געווארן דורך דער טפסר המרומם רבי יואל לאנדא שליט"א וועלכע האט געווידמעט דעם טאג אין אנדענק פון דער בעל ההילולא וועמענס נאמען ער טראגט פארטיילנדיג ריזיגע געלטער פאר די צענדליגע טויזנטער כלי קודש וואס שטייען גאנץ יעריג על המשמר און היטן אפ די הייליגע מסורה און ערציען אן ערליכער דור ריין און אפגעהיטן פון די ממשלת השמד.
אלס אן אויסדרוק פון שעצונג און סאלידעריטעט פאר די וואס שטייען אויפ'ן פראנט האט דער נגיד שליט"א געשאנקען פאר יעדן מלמד און כלי קודש א מתנה פון טויזנט דאלער לעילוי נשמתו פון דער הייליגער בעל הילולא, דער גרינדער פון די הייליגע אימפעריע.
די מאסיווע חלוקה וועלכער איז פארטיילט געווארן פאר די כלי קודש פון ירושלים, בית שמש און בני ברק איז נאכגעפאלגט געווארן מיט א ריזיגער כינוס כללי פאר אלע ילדי תלמיד תורה על טהרת הקדוש וועלכע איז פארגעקומען אין א ספעציעל אויפגעשטעלטער שאטער.
ביים מעמד איז געהערט געווארן רירנדע ווערטער פון דער משב"ק הישיש רבי חיים יחזקאל שטיין שליט"א וועלכער האט מיט טרערן אין די אויגן געשילדערט פאר די קינדער די מסירות נפש פון דער סאטמארער רבי זי"ע אין יאר תשי"ב ווען ער איז געשטאנען איינער אליין אויפ'ן פראנט און אויסגערופן דער זעלבער געשריי וואס יהודה המכבי האט געשריגן אין זיינער צייט קעגן די יוונים מי לה' אליי! און ווי אזוי בימים ההם איז ער געווען איינער אליין ווי אברהם אבינו בשעתו אבער היינט איז 'טהרת הקודש' אן אימפעריע און עס נעמט אריין אין זיך צענדליגע טויזנטער קינדער, הונדערטע מוסדות'ער, ישיבה קטנה'ס און ישיבה גדולות מיט שולעס און סעמינארן.
מיט דברים היוצאים מן הלב האט דער משב"ק מיטגעטיילט מיט די קינדער די שווערע מערכה וואס דער רבי האט געפירט און ווי אזוי קעגן יעדער שכל און לאגיק האט זיך דער רבי געהאלטן שטארק גלייבנדיג אז מען קען יא! אין א צייט ווען יעדער האט געשריגן אז מען קען נישט און היינט זעט מען די פרוכטיגע פירות פון די קערנדלעך וואס ער האט בשעתו איינגעזייעט, אז אזויפיל טויזנטער קינדער לערנען בקדושה ובטהרה, אן די ציניונסטישע געלטער.
מעמד שקל הטהור
דער קלימאקס פון דער 36'שעה'דיגער באזוך איז געווען דער מעמד מיטוואך אוונט, וואס איז געווען קאמבאנירט פון א מעמד חנוכת הבית פאר די שולע און אויך א מעמד פאר "שקל הטהור" וואו עס איז פארטיילט געווארן די ריזיגע סומע פון 2 מיליאן דאלאר איז פארגעקומען אין די פראכטפולע שולע מיט דער באטייליגונג פון אלע גדולי וצדיקי הדור און מיט די אנוועזנהייט פון די חשובע מנהלי המוסדות פון טהרת הקודש וועלכע האבן אנטיילגענומען ביי דער דערהויבענער מעמד.
דער הויכפונקט איז געווען די היסטארישע דרשה וואס דער טפסר המרומם האט איבערגעגעבן פאר די אנוועזענדע אדרעסירנדיג די המשכה פון די הייליגע וועגן פון בעל ההילולא זי"ע און ווי עס ציט זיך ביז צום היינטיגן דור. א שטילקייט האט געהערשט אין זאל, אלעמענס אויערן זענען געווען אנגעשטעלט צוהערן די דראמאטישע ווערטער פון דעם חשוב'ן נדבן וועלכער איז ארויס פון דארט מיט א ווענדונג צו די אידישע וועלט און מיטגעטיילט זיינע גרויסצוגיגע פלענער און וויזע פאר די וועלט פון 'טהרת הקודש' בעתיד אז בקרוב וועט קומען א צייט ווען די גאנצע וועלט וועט אריבערגיין צו 'טהרת הקדוש'.
"עס איז מיר א זכות צו שטיין דא," האט דער נדבן אנגעהויבן די דרשה. דערביי האט ער דערמאנט די גרויסקייט פון די טאג, א צייט ווען מען צייכענט אפ די גרויסע יארצייט טאג פון רבי'ן זי"ע דער גרינדער און מייסד פון די היינטיגע 'טהרת הקודש' אימפעריע. "ווען איך שטיי דא פאר ענק און איך זע די אלע מנהלים פון די מוסדות עטה"ק קומט ארויף אויפ'ן געדאנק ווי אזוי דער רבי איז דא געשטאנען מיט 73 יאר צוריק אין יאר תשי"ב איינער אליין, ווען די וועלט לאכט פון אים און עס גיסט זיך געלטער פון די רעגירונג, אבער דער רבי כאפט נישט קיין התפעלות פון דעם און ווי אברהם אבינו וואס איז געשטאנען איינער אליין קעגן די גאנצע וועלט, ווי חז"ל זענען מעיד אז 'אחד היה אברהם' און זיך געבעטן אז מען זאל נישט נעמען קיין געלטער פון זיי, נאר מען זאל בלייבן 'טהור' אבער קיין איינער איז נישט געגאנגען מיט אים".
"היינט זענען זיי געבליבן אן די 'טהרה' און אויך אן קיין שקל." האט ער ווייטער געשפינט זיינע ווערטער מיינענדיג דערמיט אז נאך דעם וואס די רעגירונג האט אפגעשפארט זייערע קוועלער זענען זיי געבליבן אויסגעליידיגט פון אלע זייטן.
"ווען איך קוק אן דא די מנהלים און זייער מוטשעניש און פלאג פאר די מוסדות זעה איך ווי אזוי דער רבי האט אויסגעזען יארן פריער. יעדער פון זיי איז גרייט אויף מסירות נפש, זיי האבן נישט קיין פלאן, אבער זיי זענען גרייט".
דערנאך האט ר' יואל פארגעזעצט זיינע ווערטער, זאגענדיג אז ער איז איבערגעגאנגען די חשבונות מיט דער עסקן פון מוסדות ייטב לב ר' ירמי' טייטלבוים שליט"א, און מען האט געמאכט א חשבון וויפיל געלט סאטמאר האט געשיקט קיין ארץ ישראל פון תשי"ב און ווייטער ווען ער איז געקומען צוגיין מיט צען טויזנט דאלער. זאגענדיג אז מיר זענען אנגעקומען צו א חשבון פון 3 ביליאן דאלער. דאס באטרעפט אין שקל 10 ביליאן שקל. דאס איז נישט געווען סתם שקלים נאר ריינע שקלים, כסף טהור, מסירות נפש געלט, וואס אידן האבן געגעבן מיט מסירות נפש".
די מנהלים זאגן אז זיי קענען נישט. ווי אזוי איז מעגליך צופירן א מוסד אן די טריפה'נע געלט פון די ציונים. יעצט איז נאך אפשר דא א נסיון אבער די מנהלים וואס זיצן דא - זענען די בעסטע עדות פאר יעדן איינעם אז עס איז דא א וועג.
ר' יואל האט זיך געוואנדן צו די מלמדים און מיט קוראזש געזאגט דעם אמת פאר דער גאנצער וועלט.
"די חשובע מנהלים שטייען דא און זאגן פאר די רעגירונג אין מדינת ישראל: מוחל טובות! מיר דארפן נישט אייערע געלט. לא מדובשך ולא מעוקצך. מיר ווילן גארנישט פון ענק. יעדער איד ווייסט אז מיט שבת שפילט מען זיך נישט! מען מאכט נישט קיין משא ומתן אויף שבת און די זעלבע זאך איז מיט אידישע נשמות. מיט אידישע נשמות שפילט מען זיך נישט! היינט רעדן שוין די ציונים אפען איבער זייערע מיליטער, זיי זאגן קלאר אז יעדער מוז קומען אין מיליטער און מיינט אז מען גייט זיך שמד'ן".
דער רבי טיישט די וואך אויס די ווערטער אין פסוק 'כי פתוח תפתח את ידך תעביטנו די מחסורו אשר יחסר לו' אז אויב די געלט איז ריינע געלט ברענגט עס אראפ ריינע שפע און דאס זעט מען בחוש. קיין איינער האט נישט געגלייבט אז די מוסדות על טהרת הק' וואלטן זיך געקענט האלטן אזוי לאנג אן קיין הילף פון די ציונים אבער מען זעט ניסים. דער בנין וואס מיר באנייען היינט איז די גרעסטע באוווייז, עס איז געבויט געווארן אין איין יאר, אן קיין שום געלט פון די מדינה, קיין איין דאלער האט מען נישט גענומען פון זיי.
אויסער די 3 ביליאן דאלער וואס מען האט שוין געשיקט ביז היינט איז די נאכט אליין פארטיילט געווארן די פאנטאסטישע סומע פון 7 מיליאן דאלער. פון קרן הצלה האט מען געטיילט 5 מיליאן דאלער און נאך 2 פון די שקל הטהור קאסע. מען דארף געבן מער און מען וועט געבן מער בע"ה אבער ברוך ה' אז עס ווערט מער און מער די צאל מוסדות'ער וואס האקן אפ מיט די מדינה און קומען אריבער קיין 'טהרת הקודש'.
דא איז ר' יואל אריבער אויפצודעקן איינס פון די סודות פון די טהרת הק'.
"עס איז יעצט נישט קיין גוטע צייט צו רעדן וועגן דעם אבער וואס איך קען יא זאגן איז אז מיר האלטן אינמיטן פארהאנדלען מיט עטליכע מוסדות'ער וואס ווילן זיך אפהאקן מיט די מדינה און אריבערקומען צו טהרת הק'.
מיר ווילן זאגן פאר אלע קהילות: ווילאנג נאך וועט איר זיך פאפן און ווערן פארבלענדט פאר די ציונים? צי זענט איר בלינד? צי זעט איר נישט ווי טאג טעגליך זעצט מען איין אייערע בחורים אין די תפיסות, ווי אזוי מען קומט קלאפן ביי ענקערע טירן?
מיר רופן דא אויס הנני רבינו: מיר זענען גרייט! יעדער מוסד וואס וויל זיך אנשליסן וועלן מיר עפענען די טויערן פאר אים - שליסט אייך אן.
הערט לעבעדיג די היסטארישע דרשה פון הנגיד החסיד ר' יואל לאנדא הי"ו
די מאסיווע שטורעם אין די אלגעמיינע גאס
די אויפריכטיגע ווערטער קומענדיג אין אזא סענסטיווער צייט איז בליץ-שנעל פארשפרייט געווארן און האט אנגעזייט א טומל צוברענגענדיג פאר טויזנטער מנהלי המוסדות זיך צושפירן אומבאקוועם.
א וועלט פאר זיך איז געווען די שטורעם וואס די ווערטער האט אנגעמאכט אין די פרייע פרעסע.
עס איז ציטירט געווארן זיינע שארפע ווערטער קעגן דעם ביטערן גזירת גיוס ווען מען ארעסטירט בחורים און מען זעצט אויף טירן אין די נאכט שעה'ן און טאג טעגליך ווערן בחורים ארעסטירט אריינקומענדיג און ארויסגייענדיג פון לאנד ווי פינסטערע פאברעכער פאר'ן' בלויזן זינד פון זיך נישט לאזן שמד'ן אין די ציניסטישע שמד שמעלץ טאפ אין די טמא'נע מיליטער.
די ריינע און אפענע ווערטער וועלכע זענען געזאגט געווארן אן קיין מורא האבן אפגעהילכעט און מקדש געווען שמו ברבים.
די מאסיווע שטורעם וואס די קלארע ווערטער האט אנגעברענגט אין די אלגעמיינע פרעסע
